Powstanie Nowej Dęby było ściśle związane z założeniem na terenach Puszczy Sandomierskiej Centralnego Okręgu Przemysłowego. Wtedy to właśnie postanowiono wybudować w niewielkiej wsi Dęba wytwórnie amunicji nr 3. Jej budowniczym i pierwszym dyrektorem był płk Jan Szypowski, wcześniejszy wicedyrektor Wytwórni Amunicji nr 2 w Skarżysku-Kamiennej. Wpływ na decyzję miał właśnie istniejący w pobliżu poligon wojskowy, na którym można było przeprowadzać próby z amunicją, oraz bliskość zakładów przemysłu metalowego i chemicznego. Pieniądze na budowę fabryki pochodziły z francuskiej pożyczki zbrojeniowej. W 1938 roku rozpoczęto budowę osiedla mieszkaniowego dla przybywających z różnych stron Polski fachowców, głównie kadry technicznej. Oprócz infrastruktury technicznej powstało osiedle mieszkaniowe, szkoła, szpital, stołówka oraz basen kąpielowy o wymiarze 50 m.
Po wybuchu II wojny światowej Dębę zajęli Niemcy, którzy dostosowali fabrykę do swoich celów. Na terenach dębskiego poligonu wraz ze swoimi żołnierzami ćwiczyła armia generała Paulusa, bezpośrednio przygotowująca wyprawę na Związek Radziecki. Tematem spornym jest, czy sam Paulus w ogóle w Dębie się pojawił. Badania przeprowadzone w Archiwum Bundesarchiv-Militärarchiv we Fryburgu Bryzgowijskim w 2008 roku, ostatecznie wykazały, że gen. Friedrich Paulus nigdy na terenie Dęby nie przebywał. 29 lipca 1944 roku Dęba została wyzwolona spod okupacji niemieckiej przez oddziały radzieckie (ku czci poległych w walkach na pl. Zwycięstwa ustawiono po wojnie pomnik - czołg).
Po wojnie fabryka została odbudowana i przekształcona w przedsiębiorstwo państwowe o nazwie Zakłady Metalowe. Wtedy właśnie nastąpił największy rozwój tego zakładu oraz miejscowości. Zakłady Metalowe obok wyrobów zbrojeniowych produkowały żelazka, gofrownice, silniki motocyklowe, motorowerowe i łodziowe. W 1957 roku powstał drugi ważny zakład – Spółdzielnia Inwalidów „Zjednoczenie”, która na stałe związała się z miastem, pełniąc również ważną rolę społeczną, jaką jest integracja osób niepełnosprawnych z resztą mieszkańców miasta. Nadanie praw miejskich Dębie miało miejsce 31 grudnia 1961 roku. Wtedy też zmieniono nazwę na Nowa Dęba. Obecnie jedna z ulic Nowej Dęby oraz Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych noszą imię płk. Jana Szypowskiegp („Leśnika”).